Islam był początkowo religią ludów arabskich, jednak szybko rozprzestrzenił się na różne kontynenty. Narodził się na pustynnych obszarach Półwyspu Arabskiego. To właśnie pustynia wyznaczyła kierunek rozwoju kultury arabskiej, poprzez wymuszenie koczowniczego trybu życia swych mieszkańców. Przemierzali oni najczęściej nocami, aby ukryć się przed promieniami słońca, nieurodzajne ziemie w poszukiwaniu pastwisk dla swych stad i byli stale zaangażowani w walki międzyplemienne, które kształtowały przedmuzułmańską historię regionu. Półwysep Arabski nie był w tych czasach jednolity także pod względem religijnym. Większość beduinów oddawała cześć świętym kamieniom, strumieniom oraz ciałom astralnym. Najświętszym miejscem była dla nich Mekka. Już w I wieku n. e. przybyli na te tereny wyznawcy judaizmu, którzy przywędrowali tu po zburzeniu świątyni jerozolimskiej w roku 70. Żydzi osiedlili się głównie w miastach na południu, Jemenie oraz Medynie. Chrześcijaństwo najwcześniej dotarło do mieszkańców północno-zachodniej Arabii. Koczownicy z terenów Syrii i Mezopotamii zapoznawali się z ideami chrześcijaństwa dzięki żyjącym tam mnichom-eremitom.

Prorok Muhammad
W takich warunkach kulturowo-religijnych powstał islam, najmłodsza z uniwersalistycznych religii monoteistycznych. Jej założycielem był Muhammad Ibn Abd Allah (Mahomet). Urodził się w Mekce ok. 670 r.n.e. w zubożałym rodzie Haszymitów mającym długie tradycje. Do czterdziestego roku życia zajmował się handlem i prowadzeniem karawan. Około roku 610, kiedy to podczas samotnych rozmyślań usłyszał słowa Boga, które przekazał mu archanioł Gabriel: „Recytuj! W imię Pana, który cię stworzył! On stworzył człowieka z grudki krwi zakrzepłej i nauczył człowieka, czego dotąd nie umiał”. Słowa te stanowią obecnie fragment 96 sury Koranu. Od tej chwili Muhammad został natchnionym przez Boga prorokiem, ale jego religia nie została przyjęta ani przez chrześcijan i Żydów ani przez mieszkańców Mekki, czerpiących dochody związane z obsługą miejscowych kultów politeistycznych. Prześladowania i drwiny doprowadziły w roku 622, do hidżry, czyli ucieczki Muhammada i jego wyznawców z Mekki do Medyny. Ten rok uznany został za właściwy początek historii muzułmanów, stając się wkrótce po śmierci Proroka oficjalnie pierwszym rokiem nowej ery.
Rozpoczęły się walki Proroka z koczowniczymi plemionami arabskimi oraz niewiernymi i nielojalnymi rodakami z Mekki. W 632 roku prorok ostatecznie opanował rodzinne miasto, a w kilka miesięcy później zmarł. W tym momencie pod sztandarem islamu znajdowała się większość plemion zamieszkujących Półwysep Arabski.

Islam dziś
Szacuje się, że obecnie około 20% ludności świata wyznaje islam – są to głównie mieszkańcy Azji i Afryki, szacunkowe dane mówią nawet o ponad 1,2 miliarda ludzi. Egipt zamieszkują Arabowie wyznający islam. Egipt jest najludniejszym krajem arabskim i drugim pod względem liczby ludności państwem Afryki. Muzułmanie (dominują sunnici) stanowią 94% mieszkańców, chrześcijanie koptyjscy i inni - zaledwie 6%

Podstawy wiary
Każdy muzułmanin ma pięć obowiązków, zwanych pięcioma filarami islamu (Arkan ad-din, Arkan-al-Islam). Są to: wyznanie wiary (szahada) -
Nie ma Boga oprócz Allaha, a Mahomet jest Jego prorokiem;
Modlitwa (salat) - odprawiana pięć razy dziennie, z twarzą zwróconą w stronę Mekki;
Jałmużna (zakat) - określoną część swych dochodów muzułmanin ma obowiązek oddawać biednym;
Post (saum) - w ciągu dziewiątego miesiąca roku muzułmańskiego (ramadanu), muzułmanie muszą powstrzymywać się od jedzenia i picia od wschodu do zachodu słońca;
Pielgrzymka do Mekki (hadżdż) - muzułmanin musi ją odbyć przynajmniej raz w życiu, jeśli pozwala mu na to sytuacja materialna.
Muzułmanin musi przestrzegać ponadto kilku ustalonych praw, jak na przykład: sprawiedliwość, zakaz zabijania innych ludzi – muzułmanów, zakaz ciemiężenia kobiet, dzieci, ludzi starszych, rannych oraz chorych. W kręgu kultury islamu niektóre państwa zrównały prawo religijne z państwowym, tak więc w państwie muzułmańskim - kalifacie - religia, moralność oraz prawo państwowe są ze sobą nierozerwalnie związane. Słowo islam tłumaczone jest w języku arabskim na poddanie się Bogu. Wśród wyznań Islamu wyróżniamy sunnizm, charydżyzm i szyizm. Według mahometan jedyny Bóg jest wszechwiedzący, doskonały i jest źródłem wszelkiej wiedzy i sprawiedliwości. Jest niepodobny do nikogo i niczego nie można z nim porównywać (islam zabrania
przedstawiania go w jakiejkolwiek postaci). Aby zostać muzułmaninem czyli 'poddanym Allahowi', należy wypowiedzieć wyznanie wiary tzw. Szehade, która brzmi: „La Illaha Il Allah, Muhammad an Rasul ul Llah” co oznacza: „Nie ma Boga prócz Allaha, a Muhammad jest jego prorokiem”.

Święta Księga
Podstawą wiary islamu jest jego święta księga, Koran, zawierająca wszystkie najważniejsze zasady doktrynalne tej religii. Ich rozwinięciem i uzupełnieniem jest sunna (Tradycja), składająca się z hadisów, czyli opowieści o czynach, gestach i słowach Proroka Muhammada. Koran i sunna stały się źródłem prawa i teologii islamu. Wersety Koranu były początkowo zapamiętywane i sporadycznie zapisywane jeszcze za życia Proroka. Jednakże wersja Koranu, którą znamy obecnie, powstała dopiero w X wieku. Koran składa się ze 114 rozdziałów, zwanych surami, z czego 90 to sury powstałe w Mekce, a 24 - w Medynie. Koran określa dogmaty islamu, przepisy dotyczące oddawania czci Bogu, przepisy obyczajowe oraz przepisy prawne (elementy prawa rodzinnego, karnego, cywilnego i spadkowego).

Architektura Islamu
Charakterystyczny dla islamu styl w architekturze i sztuce rozwinął się wkrótce po śmierci proroka Mahometa w 632 r. Od początku korzystała ona z dorobku architektury starożytnego Rzymu, Egiptu, a także architektury perskiej i bizantyjskiej. Architektura islamu jest niezwykle bogata, jej piękno leży w przestrzeniach wewnętrznych (dziedzińcach i pokojach), które nie są widoczne z zewnątrz. Monumentalne, wielkie kopuły, wysokie minarety i duże dziedzińce, mają sprawiać wrażenie siły i potęgi. Często używanym motywem dekoracyjnym jest kaligrafowane pisma, zaś strofy Koranu najświętszej księgi służą jako ornament. Do najciekawszych budowli sakralnych w Egipcie należą kairskie świątynie: meczet sułtana Hassana, meczet al.-Akmar czy meczet Ibn Tuluna.